شیعه شناسی
واژه شیعه؛ به معنای متابعت و پیروی از دیگری است و در تعریف اصطلاحی عبارت است از :«کسانی که تعیین امامت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) را مساله ای از سوی خداوند می دانند و به خلافت و امامت بلافصل علی(ع) و یازده نفر از نسل ایشان معتقدند، شیعه گفته می شود.» آنچه به عنوان شیعه ناب محمدی (ص) مطرح می گردد، دوازده امامی است که قائل به دوازده امام که اولین آنها حضرت علی(ع) و آخرینش حضرت مهدی(عج) می باشد. چنانچه رسول اکرم (ص) در شب وفات به علی (ع) املاء فرموده و مردم را به پیروی از آنان سفارش فرمودند.
شیعیان علی بن ابی طالب (ع) همان شیعیان رسول اکرم(ص) می باشند که بر اساس دستور قرآن کریم وصیت صریح آن حضرت، امامت و وصایت علی بن ابی طالب (ع) را پذیرفتند. براساس برخی از روایات اهل سنت نیز، حقیقیت و واژه شیعه به زمان رسول اکرم(ص) می رسد. چنانچه ابو حاتم رازی که از علمای بزرگ اهل سنت است می گوید:«اولین اسم حقیقی که در عهد رسول اکرم (ص) ظهور کرد شیعه بود و این واژه، لقب چهار نفر از صحابه بوده است که عبارتند از: ابوذر و سلمان و مقداد و عمار». مهم ترین اختلافی کع در نخستین روزهای پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) پدید آمد، مربوط به مسئله خلافت و امامت بود که مسلمان را به دو دسته تقسیم کرد.
یک دسته معتقد بودند که امامت، همانند نبوت، منصب و مقامی الهی است و از شرایط امام این است که معصوم از خطا و گنا باشد و این صفت را جز خداوند کسی نمی داند.
دسته دیگر که در راس انها ابوبکر و عمربن خطاب قرار داشتند، براین عقیده بودند که پیامبر اکرم(ص) برای خود جانشین تعیین نکرده و این کار را به مسلمانان واگذار کرده است.
شرایط سیاسی و اجتماعی جهان اسلام از سویی و فشار های داخلی از سویی دیگر، امام علی(ع) را بر آن داشت تا جهت حفظ مصالح و منافع اسلام و مسلمین سکوت کرده و اقدام عملی انجام ندهد.
